Cách làm đề đọc hiểu NLXH đạt max điểm trong đề thi THPT Quốc gia môn Văn

Đọc hiểu NLXH chiếm 5/10 điểm trong đề thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn. Tuy nhiên, nó lại thường bị học sinh bỏ qua trong lúc ôn tập. Dưới đây CCBOOK sẽ tổng hợp cách làm những câu hỏi hay gặp nhất của đề đọc hiểu, giúp em làm nhanh chóng, chính xác các đề này.

TẢI NGAY bộ 50 đề đọc hiểu môn văn ôn thi THPT QG 2021 - mới update

1, Câu hỏi đọc hiểu NLXH liên quan đến biện pháp tu từ

Nhắc lại kiến thức về biện pháp tu từ

So sánh: đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng. Có các từ ngữ so sánh: “là”, “như”, “bao nhiêu…bấy nhiêu”. Ngoài ra có các TH so sánh ẩn

Ví dụ:

Trẻ em như búp trên cành

Cửu Long lòng mẹ bao la sóng trào (so sánh ẩn)

Nhân hóa: sử dụng những từ ngữ chỉ hoạt động, tính cách, suy nghĩ,… vốn dành cho con người để miêu tả đồ vật, sự vật, con vật,... Các từ chỉ hoạt động, tên gọi của con người

Ví dụ: Heo hút cồn mây súng ngửi trời

Ẩn dụ: gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó

Các sự vật dùng để ẩn dụ có nét tương đồng với nhau

Ví dụ: Ngày ngày Mặt trời đi qua trên lăng/ Thấy một Mặt trời trong lăng rất đỏ

Hoán dụ: gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi

Ví dụ: Áo chàm đưa buổi phân li/ Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay

Nói quá: phóng đại quy mô, mức độ, tính chất của sự vật, hiện tượng. Những từ ngữ, con số cường điệu, khoa trương, phóng đại so với thực tế

Ví dụ:Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày

Nói giảm nói tránh: dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyểnTránh gây cảm giác đau thương, ghê sợ nặng nề, tránh thô tục, thiếu lịch sự. Dùng các từ ngữ diễn đạt tế nhị, tránh nghĩa thông thường của nó

Ví dụ: Bác đã đi rồi sao Bác ơi/ Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời

Điệp từ điệp ngữ: nhắc đi nhắc lại nhiều lần một từ, cụm từ, giúp tăng cường hiệu quả diễn đạt như nhấn mạnh, tạo ấn tượng, gợi liên tưởng, cảm xúc, vần điệu cho câu thơ, câu văn.

Ví dụ: Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín

2, Câu hỏi đọc hiểu NLXH liên quan đến phân tích ngữ liệu

Hướng dẫn làm dạng câu hỏi này

Bước 1: Phân tích nghĩa đen của cụm từ

Bước 2: Quay lại văn bản, liên kết nghĩa đen với chủ đề của ngữ liệu

Bước 3: Trình bày ý nghĩa ẩn dụ, phân tích các mặt của ngữ liệu (ngắn gọn)

Cho ví dụ mẫu số 1

Anh/chị hiểu thế nào về ý nghĩa 2 câu thơ sau

"Nếu tất cả đường đời đều trơn láng/ Chắc gì ta đã nhận ra ta”

- “Đường đời trơn láng” tức là cuộc sống quá bằng phẳng, yên ổn, không có trở ngại, khó khăn. Con người không được đặt vào hoàn cảnh có vấn đề, có thách thức; không phải nỗ lực hết mình để vượt qua trở ngại, để chinh phục thử thách mới đến được đích.

Khi đó con người không có cơ hội để thể hiện mình nên cũng không khám phá và khẳng định được hết những gì mình có; không đánh giá hết ưu điểm cũng như nhược điểm của bản thân.

Con người có trải qua thử thách mới hiểu rõ chính mình và trưởng thành hơn.

Ví dụ mẫu số 2

Đặt câu “Một tư tưởng chuẩn bị cho một tương lai vững bền là phải bắt đầu làm điều gì đó trước, để đón nhận nó và sống vì chân lí đó” trong văn bản có hàm ý gì?

Câu 2 (0,5 điểm)
Câu nói: Một tư tưởng chuẩn bị cho một tương lai vững bền là phải bắt đầu làm điều gì đó trước, để đón nhận nó và sống vì chân lí đó.

Có nghĩa:
– Để phát triển cuộc sống, tương lai của đất nước bao giờ cũng cần chuẩn bị vững chắc những tư tưởng lớn, có giá trị chiến lược, lâu dài: Tết trồng cây không chỉ là một công việc mà nó trở thành một triết lý sống nảy sinh từ sự phát triển cho sự nghiệp và dân tộc;
– Con người cần coi việc trồng, chăm sóc cây xanh trở thành một hoạt động thường niên, một phương châm sống để bảo vệ môi trường và bảo yệ chính mình.

3, Câu hỏi đọc hiểu NLXH về trình bày ý kiến

Những câu hỏi này có cách làm tương tự như một câu hỏi nghị luận xã hội nhưng không viết thành 1 đoạn văn hoàn chỉnh với dung lượng 200 chữ mà thí sinh chỉ tóm tắt ngắn gọn ý chính

Ví dụ 1

Theo anh chị, việc lạm dụng đồ gỗ trong sinh hoạt có bị coi là tòng phạm trong việc chặt phá rừng hay không? Vì sao?

- Đồ gỗ trong sinh hoạt được coi là một nhu cầu cao trong giai đoạn hiện nay bởi tính hữu dụng của nó;
- Việc khai thác gỗ đúng quy định, sản xuất đồ gỗ đúng quy trình, đáp ứng nhu cầu sử dụng một cách tối thiểu thì không được coi là tòng phạm trong việc tàn phá môi trường;
- Việc lạm dụng đồ gồ trong sinh hoạt có bị coi là tòng phạm trong việc chặt phá rừng. Vì việc sử dụng quá mức so với nhu cầu để phô trương, để khoe mẽ là động lực xấu tiếp tay cho tội phạm vì siêu lợi nhuận đã bất chấp quy định chặt phá rừng bừa bãi, khai thác quá mức cho phép gây lãng phí, thất thoát nguồn tài nguyên thiên nhiên như vậy được coi là tòng phạm, cần bị lên án, phê phán.

Ví dụ 2

Anh/chị có đồng tình với thông điệp mà tác giả đưa ra “Chúng ta phải cùng xắn tay áo lên và hành động” không? Vì sao?

Đây là câu hỏi mở. Thí sinh có thể tự do bày tỏ quan điểm của bản thân: đồng tình/ không đồng tình/ đồng tình một phần. Yêu cầu lí giải quan điểm một cách thuyết phục, hợp lí. Gợi ý (theo hướng đồng tình):

- Việc xây dựng xã hội không chỉ là trách nhiệm của riêng cá nhân ai, cũng không thể phó thác trông chờ vào ai. Mỗi người dù ở bất cứ vị trí, lứa tuổi nào đều phải có ý thức phấn đấu, cống hiến sức lực nhỏ bé của mình cho xã hội tùy theo năng lực của bản thân (0,5 điểm).
- Cùng xắn tay áo lên và hành động: việc cống hiến không thể nói suông mà phải bằng những hành động thiết thực, cụ thể của bản thân (0,25 điểm).
- Trình bày ngắn gọn một vài hành động thiết thực, cụ thể của bản thân... (0,25 điểm).

4, cách viết một đoạn văn NLXH 200 chữ căn bản

Bước 1: Giải thích từ ngữ trọng tâm và ý nghĩa tổng quát

Bước 2: Lần lượt bàn luận, phân tích các mặt đúng của vấn đề cần nghị luận. Với các mặt trái của vấn đề cũng vậy. Sau đó chỉ ra những thực trạng, tác hại và hậu quả của vấn đề đó

Bước 3: Mở rộng vấn đề cần nghị luận. Đây là cách làm nghị luận xã hội sâu hơn bằng cách giải thích, chứng minh, đào sâu vào vấn đề đang phân tích,Hoặc mở rộng bằng cách lật ngược lại vấn đề, đặt những giả thiết đối lập

Bước 4: Rút ra bài học cho bản thân và thể hiện rõ ràng quan điểm cá nhân

Hướng dẫn chi tiết 3 cách làm nghị luận xã hội 200 chữ ăn chắc 2 điểm

Ví dụ mẫu

Từ nội dung văn bản Đọc – hiểu và hình ảnh U23 Việt Nam được đón chào giữa rừng cờ, rừng hoa và biển người trong ngày trở về Tổ quốc, 28/1/2018, gợi cho anh/chị những bài học cuộc sống gì? Hãy trình bày suy nghĩ bằng một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ).

Có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng cần làm rõ được suy nghĩ về những bài học cuộc sống rút ra được từ nội dung văn bản và hình ảnh cờ hoa chào đón đội tuyển U23 trở về.

Gợi ý hướng giải quyết:
- Nội dung văn bản Đọc – hiểu không chỉ là thái độ, tâm trạng của tác giả về sự kiện thi đấu của đội U23 Việt Nam vừa qua mà còn là suy ngẫm về sự thay đổi của mỗi cá nhân để đóng góp cho xã hội. Hình ảnh rừng người và cờ hoa chào đón đội tuyển ngày trở về không chỉ thể hiện tấm lòng của người hâm mộ mà còn
là biểu hiện của tinh thần dân tộc, của sự đoàn kết và niềm tự hào. (0,25 điểm)

- Bài học cuộc sống:
+ Bài học về cách sống cống hiến, sống hết mình, ý chí vượt qua khó khăn thử thách và làm nên những thành công làm rạng danh dân tộc. Sống để có thể ngẩng cao đầu và được chào đón huy hoàng, đề ghi dấu trong lòng người khác; (0,25 điểm)
+ Chúng ta chỉ có thể được cộng đồng đón nhận khi biết hài hòa giữa lợi ích cá nhân và lợi ích tập thể, biết sống yêu thương, kỷ luật, trách nhiệm, đoàn kết (0,25 điểm).
+ Phê phán lối sống ích kỉ, cá nhân; sự suy đồi xuống cấp về đạo đức, lối sống (tham ô, tham nhũng...) đánh mất danh dự, đánh mất chính mình làm tổn hại đến quốc gia, dân tộc. (0,25 điểm).
Trong quá trình lập luận, cần lấy dẫn chứng liên hệ (đặc biệt đối với bản thân đã lựa chọn cách sống như thế nào? đã rèn luyện những điều gì? đã có những hành động cụ thể gì với tư cách một công dân trẻ đang trong giai đoạn sắp bước vào ngưỡng cửa cuộc đời?).