Giải hóa học 9 bài 1: Tóm tắt lý thuyết và 4 dạng bài tập về Oxit

Với Hóa học 9 bài 1, chúng tôi sẽ thâu tóm lại kiến thức lý thuyết trọng tâm, tổng hợp các dạng bài tập và cung cấp thêm một số câu hỏi ôn luyện (kèm theo đáp án và gợi ý giải chi tiết) để các em nắm vững kiến thức quan trọng của bài học này.

Xem thêm: 

• Tổng hợp nhanh kiến thức toán 9 hình học cho kì thi vào 10
• Giải đề thực hành vật lý 9 bài 3 – Xác định điện trở dây dẫn

Kiến thức trọng tâm hóa học 9 bài 1 - Oxit

Trước khi hướng dẫn chữa bài tập trong sách giáo khoa, hãy cùng ôn tập lại hóa 9 bài 1 lý thuyết: các loại oxit, tính chất hóa học của Canxi oxit, Lưu huỳnh đioxit.

 Lý thuyết trọng tâm cần ghi nhớ về Oxit

Phân loại oxit

Oxit được chia thành 4 loại: oxit bazơ, oxit axit, oxit trung tính và oxit lưỡng tính.

+ Oxit bazơ: Là những oxit khi tác dụng với axit, sẽ tạo thành muối và nước. (Ví dụ: Na₂O, BaO, CaO…)

+ Oxit axit: Là những oxit khi tác dụng với các dung dịch bazơ, sẽ tạo thành muối và nước. (Ví dụ: NaOH, KOH, Ba(OH)₂…)

+ Oxit lưỡng tính: Là những oxit tác dụng được cả với dung dịch bazơ và axit, tạo thành muối và nước. (Ví dụ: ZnO, Al₂O₃…)

+ Oxit trung tính: Là những oxit không tác dụng với axit, bazơ và nước; không tạo muối. (Ví dụ: CO, NO,…)

Tính chất hóa học của Canxi oxit

CaO: Vôi sống

Là chất rắn màu trắng, nóng chảy ở nhiệt độ rất cao.

Là oxit bazơ:

CaO + H₂O → Ca(OH)₂ (nước vôi trong)

CaO + CO₂ → CaCO₃

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

Được dùng để khử chua đất trồng trọt và xử lí nước thải các nhà máy hóa chất…

Điều chế:

Nung đá vôi: CaCO₃ ^t0→ CaO + CO2

Tính chất hóa học của Lưu huỳnh đioxit

SO₂: Khí sunfurơ. Khí không màu, mùi hắc, độc.

M = 64 . 29 -> Nặng hơn không khí.

Là oxit axit:

SO₂ + H₂O → H₂SO3

SO₂ + K₂O → K₂SO₃

S0₂ + Ca(OH)₂ → CaS0₃↓ + H₂O

Điều chế:

Trong phòng thí nghiệm:

Na₂S0₃ + H₂SO₄ → Na₂S0₄ + SO₂ + H₂0

Trong công nghiệp:

S + O₂  ^to→ S0₂

4FeS₂ +11O₂ ^to→ 2Fe₂O₃ + 8SO₂

Canxi oxit và Lưu huỳnh đioxit là hai oxit quan trọng. Do vậy, khi học lý thuyết hóa 9 các em cần nắm vững tính chất hóa học và các phương trình phản ứng của 2 oxit này để thuận lợi trong quá trình làm bài tập.

Các dạng bài tập hóa học 9 bài 1

Với chuyên đề về Oxit, chúng tôi đã soạn Hóa 9 bài 1 với bài tập được chia thành 4 dạng. Cụ thể như sau:

Dạng 1: Lý thuyết chung về oxit

Ví dụ 1: Có những khí sau: CO₂, H₂, O₂, SO₂, N₂. Hãy chi biết chất nào đổi màu quỳ tím ẩm thành đỏ?

• Gợi ý: Những chất làm quỳ tím ẩm chuyển sang màu đỏ đó là: SO₂, CO₂

 Nắm vững lý thuyết sẽ giúp các em làm tốt các câu hỏi trắc nghiệm lý thuyết.

Ví dụ 2: Có các oxit sau: K₂O, MgO, SO₂, CaO, CuO, CO₂, N₂O, N₂O₅, Fe₂O₃, P₂O₅, SO₃. Trong các oxit trên, oxit nào là oxit axit, oxit nào là oxit bazơ?

• Gợi ý:

Các oxit đã cho được phân loại như sau:

+ Oxit axit bao gồm: SO₂, CO₂, N₂O, N₂O₅, P₂O₅, SO₃.

Oxit bazơ bao gồm: K₂O, MgO, CaO, CuO, Fe₂O₃.

Dạng 2: Nhận biết, tách chất, làm khô

Trong phần bài tập hóa học 9 bài 1, sẽ có một số câu hỏi liên quan tới nhận biết, tách chất và làm khô. Đối với mỗi dạng bài tập, các em cần chú ý:

+ Đối với bài nhận biết: Dùng hóa chất để thông qua phản ứng có thể nhận biết được các hóa chất đựng trong các bình mất nhãn. Phản ứng nhận biết là các phản ứng hóa học đặc trưng, đơn giản, nhanh nhạy, có hiện tượng rõ ràng (kết tủa, hòa tan, sủi bọt khí, mùi, thay đổi màu sắc).

+ Đối với bài tách chất: Dùng phương pháp vật lí hoặc phương pháp hóa học để chuyển chất trong hỗn hợp sang dạng trung gian, sau đó tái tạo lại về dạng ban đầu hoặc tìm cách loại bỏ các chất khác và thu lấy chất còn lại là chất cần thu.

+ Đối với bài làm khô: Cần chọn chất làm khô là chất có khả năng giữ nước, khi hút nước không làm chất cần làm khô biến thành chất khác và không phản ứng với chất cần làm khô.

Bài tập ví dụ: Phân biệt 2 lọ chất rắn màu trắng là CaO và P₂O₅ bằng phương pháp hóa học. Viết các phương trình hóa học.

• Gợi ý:

+ Lấy mỗi lọ một ít chất rắn để làm mẫu thử.

+ Hòa tan mẫu thử vào nước lấy dư, sau đó nhúng quỳ tím vào dung dịch thu được.

- Ống nghiệm có hiện tượng quỳ tím chuyển sang màu đỏ thì đó là P2O₅.

P₂o₅ + 3H₂O → 2H₂PO₄

Dung dịch H₃PO₄ có tính axit nên làm quỳ chuyển sang màu đỏ.

- Ống nghiệm có hiện tượng quỳ tím chuyển sang màu xanh thì mẫu đó là CaO.

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

Dung dịch Ca(OH)₂ có tính bazơ nên làm quỳ tím chuyển sang màu xanh.

Dạng 3: Bài tập về oxit bazơ

Phương pháp giải với bài tập về oxit bazơ:

- có 4 loại oxit bazo thường dùng tác dụng được với nước tạo thành dung dịch bazơ tương ứng (dung dịch kiềm): Na₂O, K₂O, CaO, BaO.

- Oxit bazơ + axit → Muối + H₂O

- 4 oxit bazơ thường dùng:

Na₂0, K₂O, CaO, BaO + oxit axit → Muối

- Giải bài toán bằng cách lập hệ hai phương trình hai ẩn

Bước 1: Đặt số mol hai chất ban đầu lần lượt là X, y (mol)

Bước 2: Lập hệ phương trình và giải hệ

Ví dụ minh họa: Cho 12,4 gam Na₂O hòa tan hoàn toàn trong 200 gam H₂O. Tính nồng độ phần trăm (C%) của dung dịch thu được.

• Gợi ý:

Phương trình hóa học: Na₂O + H₂O → 2NaOH

Theo đề bài: n_Na2O = m/M = 12,4/62 = 0,2 (mol);  n_H2O = 200/18 = 11,1 (mol)

Vì n_Na2O < n_H2O → Tính toán số mol theo Na₂O

Theo phương trình hóa học: n_NaOH = 2.n_H2o = 2.0,2 = 0,4 (mol)

Khối lượng NaOH tạo thành là:

M_ct = m_NaOH = n.M = 0,4.40 = 16 (gam)

Bảo toàn khối lượng ta có khối lượng dung dịch sau phản ứng là:

M_dd = m_H20 + m_Na2O = 200+ 12,4 = 212,4 (gam)

Nồng độ phần trăm dung dịch NaOH thu được là:

C% = m_ct/m_dd . 100% = 16/212,4 . 100% = 7,53%

Dạng 4: Bài toán CO₂/SO₂ tác dụng dung dịch kiềm

Ví dụ minh họa: Biết 2,24 lít khí CO₂ (đktc) tác dụng vừa hết với 200 ml dung dịch Ba(OH)₂, sản phẩm là BaCO₃ và H₂O. Viết phương trình hóa học và tính khối lượng chất kết tủa được.

• Gợi ý:

Phương trình hóa học:

CO₂ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓ + H₂O

Theo đề bài: n_CO2 = V/22,4 = 2,24 /22,4 = 0,1 (mol)

Theo ohuowng trình hóa học: n_BaCO3 = n_CO2 = 0,1 (mol)

Khối lượng chất kết tủa là: n_BaCO3 = n.M = 0,1 . 197 = 19,7 (gam)

Giải bài tập hóa 9 bài 1 SBT

Trong phần này, chúng tôi sẽ hướng dẫn các em giải bài tập hóa học 9 bài 1; hãy cùng tham khảo chi tiết:

Bài 1:

Những oxit tác dụng với nước:

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

Những oxit tác dụng với axit clohiđric:

CaO+ 2HCl → CaCl₂ + H₂O

Fe₂O₃ + 2NaOH → Na₂SO₄ + H₂O.

Bài 2:

Những cặp chất tác dụng với nhau từng đôi một:

H₂O + CO₂ → H₂CO₃

H₂O + K₂O → 2KOH

2KOH + CO₂ → K₂CO₃ + H₂O

KOH + CO₂ → KHCO₃

K₂O + CO₂ → K₂CO₃

Bài 3:

H₂so₄ + ZnO → ZnSO₄ + H₂O

2NaOH + SO₃ → Na₂SO₄ + H₂O

H₂O + SO₂ → H₂SO₃

H₂O + CaO → Ca(OH)₂

CaO + CO₂ → CaCO₃

Bài 4:

CO₂, SO₂ tác dụng với nước tạo thành axit:

CO₂ + H₂O → H₂CO₃

SO₂ + H₂O → H₂SO₃

Na₂O, CaO tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ:

NA₂O + 2HCl → 2NaCl + H₂O

CaO + H₂SO₄ → CaSO₄ + H₂O

CuO + H₂SO₄ → CuSO₄  + H₂O

CO₂, SO₂ tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước:

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

SO₂ + 2NaOH → Na₂SO₃ + H₂O

Tài liệu trên được trích từ sách “Bí quyết tăng nhanh điểm kiểm tra Hóa học 9” - Sách của NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.

Sách được biên soạn với nội dung bám sát chương trình SGK, với hệ thống bài kiểm tra 15 phút, 45 phút, kiểm tra học kì bám sát chương trình giúp các em thuận lợi trong quá trình học tập và ôn luyện giúp các em tự tin chinh phục điểm 9, 10 trong mọi bài kiểm tra trên lớp. 

 Sách do NXB Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp cùng CCBook biên soạn và phát hành.

Sách được ứng dụng INFOGRAPHIC, lý thuyết được trình bày bằng hình ảnh minh họa trực quan giúp các em dễ tiếp cận và ghi nhớ kiến thức. Bên cạnh đó, đi kèm với sách là hệ thống video bài giảng online và sự hỗ trợ giải đáp 24/24 sẽ nâng cao tối đa hiệu quả tự học. Các em có thể tìm hiểu thêm về cuốn sách này TẠI ĐÂY.  

Trong Hóa học 9 bài 1, các em cần chỉ ra được các tính chất hóa học của oxit và viết phương trình hóa học, phân biệt được các loại oxit. Về phần bài tập, phải làm được các bài nhận biết, làm khô, tách các oxit ra khỏi hỗn hợp chất và trình bày được các phương pháp giải và giải được các dạng toán về oxit. Hy vọng, những thông tin mà chúng tôi vừa cung cấp sẽ hữu ích trong quá trình học tập của các em!

Để nhận được tư vấn chi tiết về sách tham khảo Hóa học lớp 9, mời bạn đọc liên hệ với chúng tôi theo thông tin dưới đây:

• Sách CCBook - Đọc là đỗ
• Địa chỉ: Số 10 Dương Quảng Hàm, Cầu Giấy, Hà Nội
• Hotline: 024.3399.2266
• Email: [email protected]

Nguồn: ccbook.vn