Ôn tập thi học kì I lịch sử 12: cách mạng tháng 8 1945

Ngày 2/9 hàng năm là ngày Quốc Khánh của nước ta. Vào ngày 2/9 của 74 năm trước, sau thắng lợi của cách mạng tháng Tám, trên Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa.

Quá trình chuẩn bị cho cách mạng tháng 8 1945 đã được bắt đầu từ 15 năm trước (năm 1930) với nhiều khó khăn, gian khổ. Song với sự lãnh đạo tài tình của Đảng, của Bác cũng như khối đại đoàn kết toàn dân, một đất nước độc lập – tự do đã chính thức được ra đời.

• Khái quát kiến thức cuộc tổng khởi nghĩa - cách mạng tháng 8 1945

1, Công tác chuẩn bị khẩn trương của Đảng và Nhân dân cho cách mạng tháng 8 1945:

Cách mạng tháng Tám là mốc son chói lọi trong lịch sử vàng dân tộc

a) Đóng vai trò nòng cốt quyết định: Chuẩn bị về lực lượng chính trị

Xây dựng mặt trận Việt Minh làm nòng cốt (thông qua các Hội Cứu quốc)

Đề ra đề cương văn hóa Việt Nam và Hội Văn hóa cứu quốc Việt Nam được thành lập, dừng trong Mặt trận Việt Minh (1944)

b) Đóng vai trò hỗ trợ, xung kích cho cách mạng tháng 8 1945: Chuẩn bị về lực lượng vũ trang

Trong quá trình chuẩn bị lực lượng vũ trang, Đảng luôn chú trọng công tác tuyên truyền

Xây dựng và phát triển các đội du kích, thành lập các Trung đội Cứu quốc quân.

Vào cuối năm 1942, thành lập đội tự vệ vũ trang

Nguyễn Ái Quốc mở các lớp huấn luyện chính trị, quân sự, biên soạn các tài liệu hướng dẫn về cách đánh du kích

Vào ngày 22 tháng 12 năm 1944, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập. Chỉ sau 2 ngày ra đời,  Đội đã giành được thắng lợi đầu tiên trong hai trận Phay Khắt, Nà Ngần (ngày nay thuộc tỉnh Cao Bằng)

Vào tháng 5 năm 1945, Việt Nam cứu quốc quân và Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thống nhất lại thành đội Việt Nam giải phóng quân

c) Xây dựng và mở rộng căn cứ địa cho cách mạng tháng 8 1945

Pác Bó (Cao Bằng) được lựa chọn thành căn cứ địa cách mạng đầu tiên được Đảng xây dựng và mở rộng cùng với Bắc Sơn (Võ Nhai)

Tháng 6 năm 1945, Khu giải phóng quân Việt Bắc được thành lập. Bao gồm 6 tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hà Giang, Thái Nguyên và một số vùng lân cận khác)

Căn cứ địa cách mạng tiếp tục được mở rộng xuống miền xuôi

Có thể nói rằng, cách mạng tháng 8 1945 thành công là do quá trình chuẩn bị tích cực. lâu dài của Đảng và nhân dân ta, kết hợp với nghệ thuật chớp thời cơ và hành động kịp thời

Khu tưởng niệm Pác Bó (Cao Bằng) ngày nay

2, Điều kiện bùng nổ cách mạng tháng 8 1945

Có nhiều điều kiện dẫn tới sự bùng nổ cách mạng tháng 8 1945, bao gồm cả những nguyên nhân chủ quan lẫn nguyên nhân khách quan.

Những nguyên nhân khách quan chủ yếu phải kể đến sự kiện: vào ngày 15/8/ 1945, Nhật Bản tuyên bố đầu hàng quân Đồng minh vô điều kiện. Sau đó, quân Nhật ở Đông Dương bắt đầu trở nên rệu rã, chính phủ Trần Trọng Kim hoang mang. Trong khi đó, Quân Đồng Minh chưa kịp tiến vào tiếp quản Đông Dương. Có thể nói thời cơ cách mạng đã đến rất gần, song nguy cơ rủi ro vẫn còn.

Về phía những nguyên nhân chủ quan của cách mạng tháng 8 1945, tầng lớp trung gian đã ngả hẳn về phía cách mạng. Trải qua một quá trình rèn giũa dài 15 năm (1930 - 1945), lực lượng cách mạng Việt Nam đã được chuẩn bị chu đáo cả về đường lối đấu tranh và phương pháp đấu tranh cũng như vật chất và lực lượng.

Nhìn chung, kết hợp cả hai yếu tố chủ quan và khách quan, ta đưa ra nhận định, đây là thời cơ ngàn năm có một đối với cách mạng Việt Nam. Điều quan trọng nhất chính là, đây là khoảng thời gian mà Nhật đang hoang mang rối loạn và sức chiến đấu giảm rất nhanh tại Đông Dương (bởi chúng đang thua trên mọi mặt trận), còn quân Đồng Minh lại chưa kịp đến Đông Dương để tiếp quản Đông Dương từ tay Nhật. Thời cơ cách mạng tháng 8 1945 được đánh giá là “Ngàn năm có một” này chỉ kéo dài tối đa là nửa tháng, đòi hỏi sự sẵn sàng, tập trung của lực lượng Cách mạng và đặc biệt là toàn bộ quần chúng nhân dân

3, Nghệ thuật chớp thời cơ của Đảng trong cách mạng tháng 8 1945

Vào ngày 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc được thành lập và ban bố Quân lệnh số 1, phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước

Từ ngày 14/8 đến ngày 15/8 năm 1945, Hội nghị Toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào, quyết định tổng khởi nghĩa trong cả nước, giành lấy chính quyền trước khi quân Đồng minh vào

Từ 16/8 đến 17/8 năm 1945, Đại hội Quốc dân họp ở Tân Trào, tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa cách mạng tháng 8 1945 của Đảng, thông qua 10 chính sách của Việt Minh

Vào ngày 16/8 năm 1945, Võ Nguyên Giáp chỉ huy một đơn vị Giải phóng quân tiến về giải phóng thị xã Thái Nguyên, mở đầu cuộc tổng khởi nghĩa

4, Diễn biến chính của cách mạng tháng 8 1945: Giành chính quyền ở Hà Nội

Từ sau đảo chính Nhật – Pháp, không khí cách mạng ngày càng sôi sục. Ngày 15/8 năm 1945, mệnh lệnh khởi nghĩa về tới Hà Nội, phong trào chuẩn bị khởi nghĩa rất khẩn trương với nhiều hình thức: diễn thuyết công khai, truyền đơn, biểu ngữ

Ngày 19/8 năm 1945, một cuộc biểu tình lớn ở quảng trường Nhà hát Thành phố do Mặt Trận Việt Minh tổ chức, kêu gọi nhân dân đứng lên giành chính quyền

Sau đó là cuộc biểu tình đánh chiếm các công sở của địch, cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội đã thắng lợi,

Ý nghĩa: cổ vũ cả nước, làm kẻ thù hoang mang dao động

5, Diễn biến chính của cách mạng tháng 8 1945: Giành chính quyền trong cả nước

Trong vòng 4 ngày từ 14 đến 18/8 năm 1945 đã có đến 4 tỉnh giành được chính quyền, đó là Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam. Đây là 4 tỉnh đã thực hiện theo chỉ thị: Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta

tóm tắt diễn biến cách mạng tháng 8 tại các địa phương khác:

Sau đó là tiếp tục giành chính quyền ở Huế (ngày 23/8) và Sài Gòn (ngày 25/8)

Từ 19 đến 18/8, đồng loạt các địa phương trong cả nước đứng lên giành chính quyền thắng lợi nhanh chóng và ít đổ máu

Vào ngày 30/8, vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị

Vua Bảo Đại - vị vua cuối cùng của triều đại phong kiến Việt Nam

Vào ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

-> 2 nhiệm vụ chiến lược chống đế quốc, chống phong kiến do Đảng đề ra đã hoàn thành

6, Ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng 8 1945

Cách mạng tháng 8 năm 1945 đã mở ra một kỉ nguyên mới: độc lập, tự do, nhân dân lao động lên nắm chính quyền, làm chủ đất nước,… đây là ý nghĩa cách mạng tháng 8 lớn nhất, quan trọng nhất.

Đảng Cộng sản Đông Dương trở thành Đảng cầm quyền, chuẩn bị điều kiện cho những thắng lợi tiếp theo

Cuối cùng, nó góp phần tiêu diệt chủ nghĩa phát xít, cổ vũ các dân tộc thuộc địa đấu tranh tự giải phóng

7, Nguyên nhân thắng lợi của cách mạng tháng 8 1945

Sự lãnh đạo đúng đắn, tài tình của Đảng mà đứng đầu là chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây là nguyên nhân thắng lợi quyết định

Ngoài ra, trong những đánh giá cách mạng tháng 8 ta còn phải kể đến sự đoàn kết của Đảng và nhân dân qua các hình thức mặt trận dân tộc thống nhất và quá trình chuẩn bị lâu dài, chu đáo suốt 15 năm; truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết toàn dân.

Cuối cùng, không thể không nhắc đến chiến thắng của lực lượng Đồng minh trước quân phát xít trong cuộc chiến tranh thế giới thứ hai

8, bài học kinh nghiệm rút ra từ cách mạng tháng 8 1945

Thứ nhất, phải có Đảng lãnh đạo với đường lối và chiến lược đúng đắn. giương coa ngọn cờ chống đế quốc, chống phong kiến.

Thứ hai, phải xây dựng, tập hợp được lực lượng trong mặt trận dân tộc thống nhất.

Thứ ba là kết hợp nhiều hình thức và phương pháp đấu tranh một cách linh hoạt với từng địa phương, từng giai đoạn

Có thể nói, cuộc cách mạng tháng 8 1945 là một cuộc cách mạng vĩ đại, là dấu son chói lọi trong lịch sử hiện đại Việt Nam thế kỉ XX. Nó là dấu mốc khai sinh ra một đất nước hoàn toàn độc lập và tự do. Ý nghĩa lịch sử cũng như những bài học kinh nghiệm rút ra từ cuộc cách mạng tháng 8 năm 1945 sẽ còn nguyên vẹn giá trị trong thời đại ngày nay.

Mọi thông tin xin mời liên hệ:

• CCBook – Đọc là đỗ
• Địa chỉ: Số 10 Dương Quảng Hàm, Cầu Giấy, Hà Nội
• Hotline: 024.3399.2266
• Email: [email protected]

Nguồn: ccbook.vn